سرطان رحم ( به انگلیسی : Uterine cancer ) با رشد و پیشرفت می تواند علایم و نشانه های مختلفی ایجاد کند. سایر مشکلات پزشکی هم هستند که می توانند علایمی مشابه سرطان رحم ایجاد کنند. رشد غیر طبیعی سلول های دیواره داخلی رحم یا اندومتر منجر به ایجاد سرطان زحم می شود که به نام سرطان اندومتریوز هم شناخته می شود و اغلب با خونریزی غیر طبیعی از واژن همراه است.اگر علائم سرطان رحم در مراحل اولیه جدی گرفته شده با مراجعه به پزشک سرطان رحم تشخیص داده شود قابل درمان است و قبل از این که به سایر اندام ها سرایت کند با جراحی و برداشتن رحم از بین می رود.
تشخیص علائم سرطان رحم
سرطان رحم در دختران بسیار نادر است و معمولا اتفاق نمی افتد و اغلب زنانی که رابطه جنسی را تجربه کرده اند و در سنین بالا مبتلا به این سرطان می شوند. اگر دختری به هر شکل به ویروس هرپس تناسلی مبتلا شده باشد احتمال ابتلای او به سرطان رحم بوجود می آید. علایم سرطان رحم دردختران تفاوتی با زنان ندارد و اغلب با خونریزی های غیرمعمول واژینال همراه است.
زنان مبتلا به سرطان رحم ممکن است هر یک از علایم زیر را تجربه کنند. در برخی موارد این زنان هیچ تغییری ندارند یا ممکن است علت این علایم یک مشکل پزشکی دیگر باشد.
شایع ترین علامت سرطان رحم، خونریزی غیر طبیعی واژن است که می تواند شامل تغییر در قاعدگی ( دوره های سنگین ترف طولانی تر یا بیشتر از حد طبیعی ) خونریزی بین دوره ها، خونریزی یا لکه بینی بعد از یائسگی. سایر علایم سرطان رحم عبارتند از :
ترشحات غیر معمول واژینال که می تواند بدبود، چرکی یا خونی باشد. شایع ترین علایم سرطان آندومتر خونریزی غیر طبیعی واژینا است. از جریان آبکی گرفته تا رگه های خون یا جریان شدید خون. اگر پس از یائسگی هر گونه خونریزی را تجربه کنید نشان دهنده مشکل است.
تشخیص علائم سرطان رحم
نتایج غیر طبیعی آزمایش پاپ اسمیر
درد هنگام دخول
درد و یا احساس فشار لگن
درد یا احساس فشار داخل لگن، زیر شکم، کمر یا پاها
درد هنگام ادرار کردن، سخت شدن دفع ادرار یا وجود خون در ادرار
درد هنگام حرکات روده ، حرکات دشوار روده یا وجود خون در مدفوع
خونریزی از مثانه یا روده بزرگ
تجمع مایعات در شکم یا پاها
کاهش وزن
عدم اشتها
مشکل تنفس
علائم سرطان رحم و عوامل خطر
اگرچه عوامل خطرساز غالبا بر رشد سرطان تاثیر میگذارند اما اغلب آن ها به طور مستقیم باعث ایجاد سرطان نمی شوند. هستند افرادی که با وجود داشتن چندین عامل خطر هرگز مبتلا به سرطان نمی شوند در حالی که برخی افراد مبتلا فاکتورهای خطر شناخه شده ندارند. دانستن عوامل خطر و در میان گذاشتن ان ها با پزشک می تواند به شما در تشخیص بهتر بیماری یا ایجاد آگاهی بیشتر در مورد سبک زندگی و مراقبت های بهداشتی کمک کند. عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد
سن : سرطان رحم بیشتر در زنان بالای ۵۰ سال رخ می دهد. میانگین سنی در تشخیص ۶۰ سال است. در زنان ۴۵ سال به پایین این سرطان معمول نیست.
چاقی . بافت چربی در خانم هایی که اضافه وزن دارند استروژن اضافی ایجاد میکند، این هورمون جنسی میتواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. حدود ۷۰ درصد موارد سرطان رحم با چاقی مرتبط است.
نژاد . زنان سفید پوست نسبت به سایر قومیت های دیگر بیشتر به سرطان رحم مبتلا می شوند با این حال احتمال تشخیص سرطان پیشرفته در زنان سیاه پوست بیشتر است.
احتمال ژنتیک ارثی بودن انواع سرطان ها
ژنتیک . خانواده هایی که سرطان روده بزرگ در آن ها ارثی است احتمال ابتلا به سرطان رحم بالاتری دارند.
دیابت . دیابت خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش میدهد
سایر سرطان های زنان از جمله سرطان سینه روده بزرگ یا تخمدان ، خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش میدهد.
تاموکسیفن Tamoxifen ، زنانی که برای درمان سرطان سینه از این دارو استفاده می کنند خطر ابتلا به سرطان رحم در آن ها بالا می رود. فواید تاموکسیفن معمولا از خطر ابتلا به سرطان رحم بیشتر است ولی باید از عوارض آن آگاه باشید.
پرتودرمانی . پرتودرمانی ناحیه لگن و زیر شکم خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد.
رژیم غذایی . مصرف غذاهای پرچرب حیوانی
استروژن . قرار گرفتن طولانی مدت در معرض استروزن یا عدم تعادل استروژن از جمله : شروع قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی یا شروع یائسگی. زنانی که پس از یائسگی از هورمون درمانی جایگزین استفاده می کنند به خصوص اگر تنها استروژن استفاده کنند. این خطر برای زنانی که استروژن را با پروژسترون مصرف میکنند کمتر است.
زنانی که هرگز باردار نشده اند.
روش های پیشگیری سرطان رحم
عوامل مختلفی در انواع سرطان نقش دارند. اجتناب از این عوامل بهترین راه برای پیشگیری است. اگرچه هیچ روش اثبات شده ای برای پیشگیری کامل سرطان رحم وجد ندارد ممکن است بتوانید با رعایت این نکات خطر را برای خود کاهش دهید. تحقیقات نشان داده است که برخی عوامل خطر سرطان رحم را کاهش می دهد:
مصرف قرص های ضد بارداری . قرص های ضد بارداری ترکیبی از استروژن و پروژسترون دارند که به صورت دوره ای مصرف می شوند که خطر رشد بیش از حد دیواره رحم راکاهش می دهند.
استفاده از IUD هورمونی پروژستین
حفظ وزن سالم
اگر مبتلا به دیابت هستید، مدیریت خوب بیماری مانند نظارت منظم بر قند خون
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند
یکی از عوامل اصلی ایجاد سرطان رحم و دهانه رحم ویروس زگیل تناسلی یا HPV است بنابراین اگر با چند شریک جنسی در ارتباط هستید یا از شریک جنسی خود به اندازه کافی اطمینان ندارید حتما باید واکسن این ویروس را دریافت کنید و حتما از کاندوم برای رابطه جنسی استفاده کنید. سایر افرادی که خطر ابتلا به سرطان رحم در ان ها بیشتر است عبارتند از :
افرادی که در سنین پایین ازدواج کرده اند
افراد نازا یا کسانی که زایمان نداشته اند
افرادی که همسرشان ختنه نشده است
افراد مبتلا به زگیل تناسلی یا ایدز
افراد معتاد یا سیگاری
درجه بندی سرطان رحم
سرطان رحم رشد سلول های بدخیم در دیواره رحم است. سرطان رحم بر اساس میزان گستردگی سلول های بدخیم سرطانی و مقدار اندامی که در جراحی باید برداشته شود طبقه بندی می گردد.
مرحله اول : تومور به بخش بالایی رحم ، گره های لنفاوی یا دیگر اندام ها سرایت نکرده.
مرحله دوم : تومور به سلول های دهانه رحم رسیده ولی هنوز به بیرون از رحم سرایت نکرده .
مرحله سوم : سرطان ممکن است به نواحی اطراف رحم از جمله واژن و گره های لنفاوی سرایت کرده باشد.
مرحله چهارم : سرطان به درون مثانه یا بخش پایینی روده بزرگ یا استخوان ها و اندام های بیرون از لگن مانند ریه ها سرایت کرده است.
سرطان رحم در مرحله سوم و چهارم معمولا به عنوان سرطان بدخیم با درجه تهاجمی بالا تشخیص داده می شود که احتمال عود یا عدم درمان آن وجود دارد.
تشخیص و علائم سرطان رحم
پس از مشاهده علایم و مراجعه به پزشک با انجام آزمایشاتی باید سرطان و میزان گسترش آن به سایر اندام ها تعیین شود. از آزمایشهای تصویربرداری برای تعیین مقدار شیوع سرطان و از نموه برداری برای تشخیص بافت سرطانی استفاده می شود.
علاوه بر معاینه فیزیکی، آزمایش های زیر برای علائم سرطان رحم قابل استفاده است:
معاینه لگن . بررسی رحم، واژن ، تخمدان ها و روده. آزمایش پاپ اسمیر که اغلب با معاینه لگن انجام می شود.
آزمایش پاپ اسمیر : ساده ترین و ارزان ترین و در دسترس ترین روش برای تشخیص زود هنگام سرطان رحم و سرویسک است که بسیار قابل اطمینان بوده و با نمونه برداری از بافت دهانه رحم و بررسی آن میتواند سراطن رحم را تشخیص دهد. در افرادی که احتمال خطر در آن ها بالاست توصیه می شود هر ۳ سال یک بار این تست را انجام دهند.
بیوپسی آندومتر از رحم
بیوپسی آندومتر . نمونه برداری بخشی از بافت دیواره رحم برای معاینه زیر میکروسکوپ. برای نمونه برداری یک لوله نازک وارد رحم شده و با مکش مقداری از بافت آن را برمیدارد. این روند چند دقیقه طول می کشد و پس از آن احساس گرفتگی رحم و خونریزی واژن خواهید داشت که این علایم با مصرف داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی به زودی از بین می رود.
اتساع و کورتاژ . روشی دیگر برای نمونه برداری از بافت رحم که با بیهوشی انجام می شود و اغلب همراه با هیستروسکوپی انجام می شود تا پزشک بتواند درحین عمل لایه داخل رحم را ببیند. یک لوله انعطاف پذیر نازک و روشن از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می شود و همزمان با مشاهده لایه درون رحم ، نمونه برداری می شود.
سونوگرافی ترانس واژینال چیست و برای علائم سرطان رحم چکار باید کرد
سونوگرافی ترانس واژینال . در سونوگرافی ترانس واژینال یک لوله که از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از اندام های داخلی استفاده می کند وارد واژن شده و از رحم عکسبرداری می کند. اگر آندومتر خیلی ضخیم به نظر برسد پزشک برای تشخیص از نمونه برداری استفاده می کند.
اسکن توموگرافی کامپیوتری . سی تی اسکن با استفده از اشعه ایکس که از زوایای مختلف گرفته شده از داخل بدن عکس می گیرد. در نهایت تصویری سه بعدی در نمایشگر نشان داده می شود که هرگونه ناهنجاری یا تومور را نشان میدهد. برای نمایش بهتر تصویر ممکن است از تزریق رنگ یا مصرف خوراکی ان توسط بیمار استفاده شود.
ام آر آی : MRI برای تولید تصاویر دقیق ار بدن با میدان های مغناطیسی استفاده می کند که برای اندازه گیری تومور کاربرد دارد. قبل از اسکن رنگی خاص به نام ماده حاحب به بیمار داده می شود تا تصویر واضح تر شود. این روش اغلب در خانم مهایی که سرطان رحم درجه پایین دارند استفاده می شود تا ببینند که سرطان تا چه اندازه در دیواره رحم رشد کرده است. دانستن این امر به تعیین میزان حفظ باروری زن کمک می کند.
جراحی و علائم سرطان رحم
خوشبختانه اغلب زنان با مراجعه به موقع به پزشک و تشخص زود هنگام سرطان ، می توانند این مشکل را درمان کنند نرخ زنده ماندن در ۵ سال آینده بعد از تشخیص در مرحله اول و دوم بالای ۸۰ درصد است. شانس زنده ماندن در ۵ سال ایند در مرحله سوم کمتر از ۵۰ درصد و در مرحله چهارم ۱۵ تا ۲۰ درصد است.
درصورتی که برای درمان سرطان رحم نیاز به جراحی باشد اغلی رحم به همراه لوله های فالوپ و تخمدان ها برداشته می شود. جراحی شامل برداشتن گره های لنفاوی در ناحیه لگن هم خواهد بود.
منبع: نیک صالحی
